ورود به ماه مبارک رمضان با رعایت حق‌الناس

حجت الاسلام محمود ریاضت با اشاره به نکاتی درباره ورود مطلوب‌تر به ماه ضیافت الهی در گفت و گو با خبرنگار معارف ایرنا اظهار داشت: بیش از هر چیز باید به چهار نکته اخلاقی توجه کرد. اولین نکته عبارت است از خروج از گناهان با توبه و استغفار که به آن «تخلیه» گفته می شود. مرحله دوم «تزکیه» است. یعنی توبه و استغفار را با توسل و تضرع به درگاه پروردگار، عملیاتی کنیم. 

وی از «تحلیه» به عنوان سومین نکته یاد کرد و افزود: در این مرحله به زینت های عبادیِ فردی، خانوادگی و اجتماعی آراسته می شویم و در مرحله چهارم سعی می کنیم تا فضائل و مکارم اخلاقی را با دوری از رذائل اخلاقی به منصه ظهور و بروز برسانیم که به آن «تجلیه» گفته می شود. 

آنچه انجام این چهار اصل را هموار می کند، قضای حقوق الهی فراموش شده و خدای ناکرده قضا شده از واجبات الهی است. همچنین ادای حقوقی از حق الناس چه مادی و چه معنوی خصوصا حق الناس معنوی ضرورت دارد. یعنی اگر غیبتی از کسی کرده یا خدای ناکرده به کسی تهمتی زده یا قلب کسی را با حرف یا عملی به درد آورده ایم، تا قبل از ورود به ضیافت الهی رضایت آنها را جلب کنیم و حلالیت بگیریم.

وی اضافه کرد: در چنین حالتی مهمانی در ضیافت الهی می تواند به معنای کامل باشد تا از فیوضات سفره ضیافت الهی بهره مند شویم و بدون اینکه دِینِ کسی را به گردن داشته باشیم، بر میزبان این ضیافت یعنی امام زمان (عج) وارد شویم. زیرا اگر کسی دِینی بر گردن انسان داشته باشد، هر چه با تلاش و همتش در این مهمانی از فیوضات ماه مبارک به دست آورد، در نامه عمل خودش ثبت و ضبط نخواهد شد بلکه در نامه اعمال آن کسی که حقی از او برگردن انسان است نوشته خواهد شد.

قرآن را منحصر در لغات و الفاظ ندانیم

ریاضت اظهار داشت: مهمترین کار برای بهره مندی بیشتر از قرآن در ماه ربیع القرآن عبارت از تامل، تفکر، تعقل و تدبر در آیات قرآن کریم است. دقت در معانی ظاهری کلام وحی و توجه به آیات تلاوت شده برای عمل کردن در زندگی، نکته دقیق و مهمی است. چون قرآن کتابی برای عمل کردن در دنیاست؛ نه کتابی برای ثواب بردن در آخرت و نزول قرآن برای عمل کردن به آیات الهی در دنیاست.

سخنان دلنشین الهی برای عمل در دنیا نازل شده است و هر آیه انجام تکلیفی است که از انسان در دنیا طلب شده است. مهمترین گام در بهره وری هر چه بیشتر و مطلوبتر از کلام حق تعالی خصوصا در ماه بهار قرآن آن است که فقط به ظاهر این کتاب عظیم القدر توجه نکنیم و آن را منحصر در لغات و الفاظ ندانیم  بلکه همت کنیم با تفکر و تعقل به باطن و سِرِّ الفاظ و کلماتش پی ببریم.

این کارشناس مذهبی ادامه داد: با تدبر در تفاسیر آیات الهی خصوصا با استفاده از مفسران حقیقی قرآن، یعنی اهل بیت عصمت و طهارت (ع) می توانیم به اسرار این گنجبنه عظیم معارف حقه دست بیابیم و در هر مرحله با عمل کردن، توفیقات خود را برای برداشتن گام بلند فهم و درک بیشتر معانی عمیق و ژرف کتاب الله ببشتر نماییم و باید برای این مهم اهل فکر و ذکر بود.

وابسته بودن کیفیت اعمال به معرفت انسان

این واعظ درباره انجام عبادت های ماه مبارک رمضان گفت: آنچه در همه ماه ها به ویژه در ماه مبارک رمضان اهمیت دارد این است که بر اساس معارف حقه اهل بیت (ع)، عبادات انجام شود. اسلام دینی معرفتی است نه مناسکی، اگرچه مناسک هم در جای خودش ارزش و اعتبار دارد؛ مناسک بدون معرفت و آگاهی پشیزی ارزش نداشته و ندارد.

وی اضافه کرد: آنچه همواره در تعالیم نورانی اهل بیت عصمت و طهارت بر آن تاکید شده کیفیت عمل است و کیفیت اعمال و مناسک دینی بسته به درجات معرفتی و علمی در آن مساله است. چون  «الاحسان بقدر المعرفه» و در روایتی آمده است «ان الله ینظر الی قلوبکم و لاینظر الی صورکم» خدا به دل های شما توجه دارد نه ظاهرتان. لذا در معارف دینی تاکید شده که «نوم  العارف خیر من سهر الجاهل» یعنی خواب انسان با شناخت و معرفت از شب زنده داری جاهل و نادان بالاتر و بهتر است.

ریاضت ادامه داد: معرفت بارور نیازمند عقل و اندیشه ورزی است و حضرت علی (ع) فرمود «صوم القلب خیر من صیام اللسان و صوم اللسان خیر من صیام البطن» یعنی روزه قلب بهتر از روزه زبان است و روزه زبان بهتر از روزه شکم است. (غرر الحکم، ج ۱، ص ۴۱۷، ح ۸۰) 
وی اضافه کرد: لذا دوباره باید اهل فکر، مطالعه، تفکر، تامل، تعقل و تدبر بود. بر همین اساس برترین عمل در شب قدر که اوج و قله ماه ضیافت الهی است،  مذاکره علمی برای فهم و درک هرچه بیشتر انسان ذکر شده است که بر اثر خردورزی و اندیشیدن حاصل می شود و امام صادق (ع) فرمود برترین عبادت، مداومت بر تفکر در خداوند و در قدرت الهی و اوامر و نواهی اوست. (بحار الانوار ج ۶۸ ص ۳۲۴)