آیت‌الله علی‌اکبر رشاد در جلسه درس اخلاق که در حوزه علمیه امام رضا(ع) برگزار شد، گفت: امیرمومنان امام علی(ع) می‌فرمایند در علمی که فهم نشده خیر و برکتی وجود ندارد.
وی افزود: اگر انسان علوم را در ذهن خود انباشت کند به دایرة‌المعارف سیار تبدیل می‌شود و چیزی بیش از یک دایره‌المعارف نخواهد بود. این در حالی است که چه بسا در برخی موارد دایرة‌المعارف مفیدتر باشد.
آیت‌الله رشاد بیان کرد: علمی که مبتنی بر حفظ و بدون تفکر باشد علم قلمداد نمی‌شود، علمی که با فهم در آمیخته و درک مبنای آن شود سودآور است. امروز مشکلی که ما در نظام آموزشی کشور به آن مبتلا هستیم حافظه‌محوری آموزش است. به جای اینکه بر فهم و استعدادمحوری و استعدادبنیان بودن تکیه شود در آموزش و پرورش، دانشگاه و با تاسف مضاعف در حوزه‌های علمیه اخیر مبنا این است که مطالب، مفاهیم و اصطلاحات حفظ و صرفا به خاطر سپرده شود، بدون آن که فهم شود. سپس امتحانی غیر علمی و غیر عادلانه داده شود.
تولیت حوزه علمیه امام رضا(ع) با بیان اینکه قرائت قرآن توصیه شده و ثواب دارد اما قرآن پیام، معنا و محتوا دارد دستور و نقشه راه حیات بشر است، اظهار کرد: گاهی صرفاً از باب ثواب و قرآن می‌خوانیم اشکال ندارد، بسیاری از بزرگان هستند که شاید روزانه چند جزء قرآن بخوانند اما قرآن را باید با تأمل و تدبر قرائت کرد، تدبر به این است که انسان واژگان قرآن را بفهمد و در معنای آن تدبر کند.
رئیس شورای سیاستگذاری حوزه‌های علمیه افزود: قرآن برای فهم نازل شده است، متن و محتوای قرآن وحیانی و مقدس است، حتماً و قهراً اثر وضعی بر قرائت مترتب است اما قرآن صرفا برای قرائت نیامده است. فرق است بین تربت سیدالشهدا و قرآن؛ تربت صرفا متبرک است اما قرآن افزون بر تبرک و تقدس برای فهمیدن است.
رئیس پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی ادامه داد: اگر در روز یک یا دو صفحه قرآن را می‌خوانید آن را بفهمید، به این شکل انسان می‌تواند تفاسیر المیزان را در کنار قرآن بگذارد و هر جا نیاز بود در معنا و مفهوم به تفسیر مراجعه کند. اگر بنا است یک یا نیم ساعت قرآن بخوانیم حتماً خود را مجبور نکنیم که یک جز بخوانیم یک صفحه یا دو صفحه بخوانیم اما درباره آیات آن تدبر کنیم.
وی با استناد به روایتی از امیرمومنان امام علی(ع) گفت: حضرت فرمودند عبادتی که بدون تفکر انجام گیرد خیر چندانی ندارد.
آیت‌الله رشاد عنوان کرد: امام راحل می‌فرمایند من سرالصلاة را نوشتم دیدم که بسیار عمیق و برای همه قابل فهم نیست آداب الصلاة و احکام الصلاة را برای عموم مردم نوشتم که اگر رعایت کنند صحت نماز را تضمین می‌کند؛ اما قبولی نماز معلوم نیست چرا که قبولی نماز شرایط خاص خود را دارد اگر احیاناً شرایطی رعایت شود که قبولی هم اتفاق رخ دهد باز مرتبه متعالیه صلاة که موجب معراج انسان می‌شود با توجه به اسرار الصلاة اتفاق می‌افتد.
تولیت حوزه علمیه امام رضا(ع) بیان کرد:زمانی نماز معراج مومن می‌شود که با توجه به اصرار نماز آن را ادا کرده باشد. در کل اعمال، آموزه‌ها، مناسب و دستورات دینی ذومراتب هستند. با توجه به مقام شخص هم نماز متفاوت می‌شود. به طور قطع نماز من با نماز شخص امیرالمومنین امام علی(ع) اصلاً و هرگز جای قیاس پیدا نخواهد کرد. وقتی حضرت زهرا(س) در تهجد و سجده بودند خداوند متعال در آسمان به فرشتگان خود مباهات می‌کرد و می‌فرمود نوری که از آن خانه برخاسته اثر نماز فاطمه است. امیرمومنان امام علی(ع) نماز عادی هم بخواند با نماز فوق العاده دقیق ما بسیار بسیار تفاوت دارد. اما رعایت آداب و التزام به احکام می تواند نماز را متحول کند.
