به گزارش اداره امور قرآنی اداره کل تبلیغات اسلامی استان اصفهان؛ «محمد قاسمی» جانباز هشت سال دفاع مقدس، قاری و فعال قرآنی کاشان پنج شنبه ۱۷ شهریورماه در اصفهان دار فانی را وداع گفت و در باغ رضوان اصفهان به خاک سپرده شد. به بهانه رحلت جانگداز این قاری قرآن با استاد و پیشکسوت قرآنی کاشان «علی اکبر توحیدیان» از پایه گذاران شیوه نوین فنون تلاوت و تجوید در کاشان و مدیر موسسه نهاد قرآن کریم کاشان که از اساتید ان مرحوم بوده است، به گفت و گو نشستیم که در ادامه می خوانید.
آشنایی شما با مرحوم قاسمی از چه زمانی آغاز شد؟
بنده از سال ۱۳۶۵ در کلاس های آموزشی قرآن که صبح های جمعه هر هفته در مسجد وثوقی کاشان برپا می شد و محمد قاسمی در آن حضور مداوم داشت، با وی آشنا شدم. محمد از حدود ۲۵ سالگی به خواندن قرآن علاقه مند شد ولی علی‌رغم صوت خوبی که داشت، در روخوانی و روانخوانی مشکل داشت و از این که در قرائت خود در جلسات، گاها غلط اعرابی و تجویدی داشت بسیار رنج می برد.
در روخوانی و تجوید شاگرد خود بنده بود. روزی نزد من آمد و گفت: به نظر شما روزی خواهم توانست قرآن را بدون غلط و با تلفظ صحیح بخوانم؟ من هم چون با صدای خدادادی زیبای او و توانمندی او در یادگیری آشنایی داشتم و واقعا از عمق جان تلاوت می کرد، توجه ویژه ای به وی داشتم و هرچه می توانستم به وی امیدواری می دادم و محمد را به ممارست در تمرین و تلاوت تشویق می کردم.
از لحاظ فنی هرچه درتوانم داشتم به او کمک می کردم تا اینکه سبک عبدالباسط آموزشی را از من فرا گرفت سپس در کلاس های استاد نقادی شرکت کرد و تلاوت های مجلسی عبدالباسط را آموخت و انصافا خیلی خوب و جذاب اجرا می کرد.
خلق و خوی و مردم داری مرحوم قاسمی چگونه بود؟
محمد از نیروهای ارزشی، برادر دو شهید و خود جانباز دوران دفاع مقدس بود. از نظر اخلاقی انسانی خوش مشرب و همیشه خندان، بشّاش و سرحال بود، به قول خودش صریح و رُک گو هم بود. انسان با وفا و قدردانی هم بود. هر وقت به کاشان می آمد، به جلسه ما هم سر می زد و خاطرات دوران گذشته را زنده می کرد و از مسافرت هایی که به خارج از کشور جهت تلاوت داشت خاطره هایی را بازگو می کرد.
یکی دیگر از خصوصیات خوب محمد این بود که همیشه برای تلاوت آمادگی داشت و هیچ گاه بهانه ای برای نخواندن نمی آورد حتی اگر کسالت هم داشت یا خسته بود می گفت کسالت دارم ولی می خواند و جواب منفی نمی داد. خالصا مخلصا هم می خواند دنبال شهرت و مادّیات نبود.
وی تا چه میزان به مقامات و موسیقی آشنایی داشت؟
مرحوم حاج محمد قاسمی، خیلی با مقامات کلاسیک موسیقی که امروزه بیشتر مرسوم است کاری نداشت، بلکه در اثر تمرین و ممارست زیاد و البته توانایی های صوتی و تنفسی که خداداد داشت، چارچوب تلاوت استاد عبدالباسط را به دست آورده بود و در ذهن او ملکه شده بود و به خوبی و درستی تقلید می کرد و این ویژگی بارز او الگویی برای قاریان بزرگسال است.
از چه نظر شما او را الگوی قاریان بزرگسال می دانید؟
اتفاقا این گونه افراد الگوی خوبی برای بزرگسالانی که می خواهند قاری تخصصی شوند هستند. محمد در میانسالی روخوانی قرآن را شروع کرد، همزمان به یادگیری تلاوت به روش تحقیق پرداخت و در ابتدا از اینکه قاری خوبی خواهد شد، ناامید بود ولی با همت و پشتکاری که داشت در این زمینه موفق شد.
شغل محمد در ابتدا صافکاری و نقاشی اتومبیل بود، سپس در بنیاد جانبازان اصفهان مشغول به کار شد و از آن پس مقیم اصفهان شد. بیشتر اوقات او صرف یادگیری و تمرین قرآن می شد و در بسیاری از محافل انس باقرآن در کاشان و اصفهان و حتی شهرهای مختلف کشور حضور می یافت و به سبک استاد عبدالباسط و استاد ابوالعینین شعیشع تلاوت می کرد.
در مسابقات رسمی، حائز رتبه و مقامی شده بود؟
حاج محمد قاسمی، در مسابقات استانی و کشوری به ویژه مسابقات جانبازان و ایثارگران رتبه های خوبی آورد. وی در سال ۱۳۷۴ رتبه نخست مسابقات قرائت قرآن بنیاد شهید و امور ایثارگران را در سطح کشور کسب کرد.
وی در مرحله شهرستانی مسابقات اوقاف در کاشان و اصفهان هم در چندین دوره رتبه نخست را به دست آورد. چندسال متوالی در مسابقات اوقاف استان اصفهان هم رتبه اول را داشت و به عنوان نماینده این استان به مسابقات سراسری اعزام می شد.
محمد چندین مسافرت خارجی هم برای تلاوت داشت. وی در نخستین گزارش رادیو قرآن از مسجد وثوقی، مرکز نهاد قرآن کریم کاشان، با استاد سید حسین نقّادی سوره مبارکه مریم (س) را به سبک استاد عبدالباسط دوخوانی کردند که در آن زمان هنوز «دوخوانی» و «چندخوانی» مرسوم نبود و این گزارش در سال ۶۷ از طریق رادیو قرآن پخش شد.
خاطره ای هم از مرحوم قاسمی در جریان کلاس ها یا محافل قرآنی دارید؟
دو خاطره از محمد در ذهن بنده هست. اولین خاطره بنده مربوط می شود به کلاس تجویدی که در مسجد وثوقی داشتم. محمد در یکی از این جلسات در آخر کلاس گفت «حاجی این درس ها که میدی برای همه ی ما خوب هست ولی خود شما هم بهتر یاد میگیری ها!». در آن لحظه ای که محمد این حرف را با شوخ طبعی خاص خودش زد برخی از اعضای کلاس نگاه خاصی همراه با اعتراض به او داشتند. خوب حرف وی ایهام داشت، دو پهلو بود، برای کسی که او را نمی شناخت بیانش را از جنبه منفی تفسیر می کرد ولی من که با روحیات و طرز بیان او به خوبی آشنا بودم، جنبه مثبت آن را گرفتم و گفتم بله همین طور هست و به طور کلی تدریس علم این خاصیت را دارد، هر چه انسان بیشتر یاد بدهد خودش هم مسلط تر می شود، این روش در حوزه های علمیه هم از قدیم مرسوم بوده است.
خاطره دوم من در جریان مسابقات اوقاف و امور خیریه در شهرستان کاشان بود. آن سال مرحوم استاد حجت الاسلام شهیدی پور هم از قم به عنوان داور دعوت شده بود، محمد قاسمی در دور اول بخاطر کسالتی که داشت به فینال مسابقات راه پیدا نکرد و هشتم شد، در حالی که تصمیم هیئت داوران این بود که تا نفر ششم به فینال راه پیدا کند.
من به استاد شهیدی پور عرض کردم من «محمد قاسمی» را خوب می شناسم او خیلی بهتر از این می تواند تلاوت کند ولی امروز به خاطر کسالت نتوانست همه توانایی خودش را بروز بدهد اگر اجازه بدهید ما ۸ نفر را به فینال بیاوریم و یک فرصت دیگر به ایشان داده شود تا نماینده بهتری از کاشان به مسابفات استان راه پیدا کند. استاد شهیدی پور هم پیشنهاد بنده را پذیرفت و اسامی راه یافتگان به فینال را تا نفر هشتم اعلام کردیم.
محمد متوجه این تصمیم ما شد و جواب اعتماد ما را به خوبی داد و توانست در مرحله فینال در کمال تعجب، با یک تلاوت بسیار خوب رتبه نخست را کسب کند و به مسابقات استانی اعزام شود. درست خاطرم نیست همان سال یا سال بعد در مسابقات استان هم رتبه اول را کسب کرد و به مرحله کشوری راه یافت.
مرحوم قاسمی انسان مصمّم و با اراده ای بود و مراحل رشد و ترقی را با همین همت و اراده قوی به خوبی طی کرد و به اهداف خود در حوزه تلاوت قرآن تا حدود زیادی دست یافت.
سخن پایانی؟
مرحوم محمد قاسمی با تلاوت های بسیار زیبای خود، مخاطبان زیادی را محظوظ کرده و اشک های شوق زیادی از چشمان مستمعین گرفته و قلوب زیادی را جلا بخشیده است، امیدواریم قرآن عزبز و عظیم به عزت و به عظمتش دستگیر این قاری قرآن و شفاعت بخش او در روز جزا باشد.
مصاحبه: روح الله باقری
