بی‌توجهی‌های دولت به توسعه فرهنگ قرآنی موجب شده است فعالان قرآنی طی سال‌ها از تریبون‌های مختلف نسبت به این موضوع اعتراض کرده و خواستار حمایت‌های بیشتر از مؤسسات قرآنی شوند. هر چند خواسته‌ها و مطالبات بر حق آنها عملی نشده است.
کاهش اعتبارات هزینه‌های فرهنگی و در زیر مجموعه آن فعالیت‌های قرآنی، عملیاتی نشدن طرح‌های تشویقی فعالان قرآنی که توسط نهادهای مختلف مصوب شده است، عدم حمایت از زیرساخت‌ها و تجهیزات مؤسسات قرآنی و خیلی از موارد دیگر از جمله موضوعاتی است که باعث شده چهره‌های قرآنی بخواهند آنها را از دولت سیزدهم مطالبه کنند.
حسین قربانی، مدیرعامل مجمع قاریان تبریز، در گفت‌وگو با ایکنا از آذربایجان‌شرقی با بیان اینکه مطالبات جامعه قرآنی از دولت جدید به دو شکل مطرح است، اظهار کرد: اول مطالبات حمایتی و دوم فرهنگ‌سازی است.
وی افزود: متاسفانه در دولت فعلی و دولت‌های قبل از آن در جهت توسعه فعالیت‌های قرآنی کوتاهی‌های بسیاری صورت گرفت. در راستای اجرای اصل ۴۴ قانون اساسی و برون‌سپاری و خصوصی‌سازی فعالیت‌های قرآنی، مؤسسات و خانه‌های قرآنی شکل گرفت. مؤسساتی که از سوی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، وزارت کشور، سازمان تبلیغات اسلامی و نیروی انتظامی مجوز فعالیت گرفتند. در واقع می‌خواستند خصوصی‌سازی و برون‌سپاری محقق شود بنابراین فقط مجوز فعالیت صادر شد و دیگر نظارتی در کار نبود که آیا این مؤسسه فعالیت می‌کند یا خیر. برخی مؤسسات در اثر ارتباطاتی که داشتند فعالیت خود را توسعه دادند ولی برخی از مؤسسات راکد و تعطیل شدند.
پایش مؤسسات قرآنی ضرورت دارد
قربانی، ارزیابی و پایش مؤسسات قرآنی را ضروری ذکر کرد و افزود: باید مؤسسات قرآنی پایش شده و مؤسساتی که از این پایش‌ها نمره قابل قبول اخذ می‌کنند به لحاظ زیرساختی حمایت شوند.
این مدرس قرآن کریم ادامه داد: تعدادی از مؤسسات قرآنی مشکل تأمین ملک و خرید تجهیزات دارند. شهرداری و شورای اسلامی شهر و روستا به راحتی می‌توانند مشکل تأمین ملک مؤسسات قرآنی را رفع کنند. فضاهای بسیاری در اختیار وزارت کشور و شهرداری‌ها و حتی میراث فرهنگی وجود دارد که معمولاً این فضاها با کاربری‌هایی با ارزش پایین بوده و می‌توانند آنها را در اختیار مؤسسات قرآنی جهت توسعه فعالیت‌هایشان قرار دهند. همچنین با توجه به اینکه بسیاری از ساختمان‌های دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی خالی و بلا استفاده هستند می‌توانند ساختمان‌ها را به مؤسسات قرآنی واگذار کنند.
متخصصین برنامه قرآنی اجرا کنند
مدیرعامل مجمع قاریان تبریز با اشاره به اینکه نهادهای مختلف و غیر متخصص برنامه‌های قرآنی اجرا می‌کنند، تصریح کرد: هشت نهاد به‌صورت مستقیم و ۱۳۰ نهاد به‌طور غیر مستقیم کارهای قرآنی انجام می‌دهند، نهادها و ارگان‌هایی مانند اداره اوقاف، تبلیغات اسلامی، تربیت بدنی، اداره تعاون، کار و رفاه اجتماعی و… برنامه قرآنی دارند ولی بهتر است این برنامه‌ها تخصصی‌سازی شود. این تخصصی‌سازی‌ها با سپردن فعالیت‌ها به مؤسسات و تشکل‌های قرآنی، به نوعی حمایت غیرمستقیم از آنها محسوب می‌شود.
وی تاکید کرد: در حالی که باید فعالیت تشکل‌های قرآنی به رسمیت شناخته شود اما متاسفانه این طور نیست. سازمان تبلیغات اسلامی و اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی بر اساس اختلاف نظرهایی که دارند عملاً تشکل‌های قرآنی را به رسمیت نمی‌شناسند.
این فعال قرآنی با انتقاد از موازی کاری‌های موجود در امر قرآنی، افزود: موازی کاری‌های بسیاری وجود دارد. سازمان تبلیغات و اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی هر کدام برای خود کار می‌کنند و در عین حال اختلافات زیادی نیز با همدیگر دارند.
مردم با فرهنگ قرآنی ناآشنا هستند
قربانی در مورد فرهنگ سازی قرآنی در جامعه، گفت: در کشور ما شبکه قرآن، رادیو قرآن و مؤسسات قرآنی بسیاری فعالیت می‌کنند اما هنوز مردم با فرهنگ قرآنی ناآشنا هستند انتظار می‌رود دولت آینده در موضوع فرهنگ‌سازی توجه ویژه‌ای داشته باشد.
مدیرعامل مجمع قاریان تبریز با بیان اینکه متاسفانه در زمینه تفسیر قرآن کریم، و ارتباط آن با مباحث جدید روز کمتر پرداخت می‌شود، بیان کرد: ضرورت دارد دولت برای فرهنگ‌سازی قرآنی، نهادهای تاثیرگذار مانند صدا و سیما را مورد حمایت قرار دهد. در دهه‌های گذشته یک جریان خوب قرآنی در کشور راه افتاد و آن حضور قاریان مصری در ایران بود همچنین قاریان ممتاز ایرانی به کشورهای اسلامی اعزام می‌شدند و جریان قرآنی رو به پیشرفت بود. اما در این سال‌های اخیر، کشور از فضای قرآنی دور شده و نیازمند موجی جدید است که امیدواریم دولت جدید از فعالیت‌های قرآنی به‌صورت کلان حمایت کند.
مجید باوردی، قاری و از چهره‌های پیشکسوت قرآنی نیز ضمن گفت‌وگو با ایکنا، اظهار کرد: متاسفانه در دولت فعلی که رو به اتمام است به توسعه فرهنگ قرآنی اصلاً توجهی نشد و مظلومیت قرآن کریم کاملاً قابل درک است.
مظلومیت قرآن کریم هرسال بیشتر می‌شود
وی بااشاره به رواج بهانه‌ها در ایام شیوع کرونا، بیان کرد: به نظر می‌آید شیوع بیماری کرونا نیز بهانه خوبی شد تا اعتبارات مسائل فرهنگی و قرآنی بسیار کمتر شود و اعلام کنند اعتباری در این زمینه وجود ندارد.
باوردی با اشاره به مراجعات حضوری و مکتوب خود در این زمینه، اظهار کرد: در جهت حمایت از مؤسسات قرآنی هم به‌صورت حضوری به مسئولان مراجعه کرده و هم مکتوب نامه‌نگاری کردم اما متاسفانه آنها به مسائل قرآنی بی‌توجه شده‌اند. اگر هم کمکی صورت گرفت تنها یک درصد یا دو درصد بود. بنابراین از دولت آینده انتظار می‌رود از نظر حمایتی توجه بیشتری به توسعه فرهنگ قرآنی و مؤسسات فعال در این زمینه داشته باشند و از افراد قرآنی و مؤسساتی که فعالیت‌های خوبی دارند حمایت شود.
مدیرعامل اتحادیه مؤسسات قرآن و عترت آذربایجان‌شرقی بیان کرد: در دولت‌های قبلی اعتباری معادل هشت میلیارد تومان برای فعالیت‌های فرهنگی به اداره‌کل فرهنگ و ارشاد استان پرداخت شد اما چه اندازه از این اعتبار فرهنگی به فعالیت‌های قرآنی اختصاص پیدا کرد. برای رسیدن این اعتبارات پرداخت شده به دست متولی قرآنی باید نظارت صورت گیرد.
اخلاقیات را رعایت کنیم
وی علت ضعف اخلاقی جامعه را در عمل نکردن به فرمایشات اهل بیت(ع) و دور شدن از آموزه‌های قرآنی ذکر کرد و افزود: اگر جامعه ما مشکل دارد و به‌ویژه دچار مشکلات فرهنگی است دلیل آن عمل نکردن به فرمایشات اهل بیت(ع) است، توصیه‌های قرآنی جدی گرفته نمی‌شود وقتی قرآن کریم می‌فرماید؛ حلال و حرام را رعایت کنید، از دروغگویی، ریا، تهمت و افترا زدن بپرهیزید برای این است که اخلاقیات در جامعه حاکم شود نه بی‌فرهنگی و بی‌عدالتی.
باوردی با بیان اینکه در زمینه نهضت قرآنی نیز بی‌توجهی‌های بسیاری از سوی دولتمردان صورت می‌گیرد بیان کرد: اجرای طرح نهضت قرآنی همچنان بر زمین مانده و تربیت ۱۰میلیون حافظ قرآن کریم که از سوی رهبر معظم انقلاب مطرح شده متاسفانه محقق نشده است، در نظام جمهوری اسلامی که اساس آن بر حاکمیت قرآن و اسلام بنا شده است اما در مورد ادعای قرآنی و اسلامی بودن اقدامات مناسب و مفیدی صورت نگرفته است.
این مدرس قرآن کریم در بخش دیگری از صحبت‌های خود با انتقاد از انجام امور قرآنی توسط افراد غیر متخصص، گفت: برخی متولیان قرآنی افرادی هستند که هیچ تخصصی در این زمینه ندارند، برای بهره‌مندی بیشتر باید کار به افراد متخصص و اهل فن سپرده شود.
تعطیلی قابل توجهی از مؤسسات قرآنی در ایام کرونا
وی تصریح کرد: در ایام کرونا بسیاری از مؤسسات قرآنی به شدت متضرر شدند و تعداد قابل توجهی از مؤسسات قرآنی تعطیل شدند.
باوردی تعداد مؤسسات قرآنی که قبل از شیوع کرونا فعال بودند در استان آذربایجان‌شرقی را ۱۴۵ مؤسسه قرآنی ذکر کرد و افزود: این مؤسسات از اداره فرهنگ و ارشاد و سازمان تبلیغات اسلامی مجوز فعالیت گرفته بودند اما با شیوع کرونا و گرانی‌های بی‌سابقه تعداد قابل توجهی از مؤسسات قرآنی تعطیل شده‌اند.
ابراهیم لایقی، معاون قرآن و عترت اداره‌کل فرهنگ و ارشاد اسلامی آذربایجان‌شرقی، نیز در گفت‌وگو با ایکنا، با اشاره به تشکل‌سازی‌های ناکارآمد در حوزه قرآنی، گفت: در طی این چند سال اخیر به جای حمایت از فعالیت‌های قرآنی، تشکل‌سازی‌های بی‌خود و ناکارآمد صورت گرفته است. در حالی که کار خاص قرآنی انجام نشده اما به جای آن اتحادیه‌های قرآنی استانی و کشوری تأسیس شده در حالی که ما به نهادسازی اعتقادی نداریم.
به تشکل‌سازی اعتقادی نداریم
وی ادامه داد: همچنین شورای توسعه فرهنگ قرآنی در ذیل شورای عالی انقلاب فرهنگی ایجاد شده است اما هیچ اثر و کاربردی در جهت حمایت از فعالیت‌های قرآنی و مؤسسات ندارد و همیشه این انتقادات را در تهران هم مطرح کرده‌ایم که به جای این همه اتحادیه و تشکل از مؤسساتی که در صف بوده و فعالیت قرآنی انجام می‌دهند حمایت کنید اما متاسفانه راه به جایی نبرده‌ایم.
لایقی با ذکر مثالی از ایجاد جریان قرآنی در کشور، تصریح کرد: در دهه ۷۰ با یک نوار کاست استاد پرهیزگار یک جریان قرآنی در جهت حفظ و آموزش قرآن کریم ایجاد شد، آن زمان اتحادیه قرآنی استانی و کشوری وجود نداشت اما این همه حافظ و قاری قرآن تربیت شد در حالی که اکنون با تأسیس این همه نهاد و تشکل اختلافات بیشتر شده و کارایی قابل قبولی وجود ندارد. بنابراین این شوراها و اتحادیه‌ها سد راه و مانع فعالیت مؤسسات قرآنی هستند.
نهادهای مشکل آفرین منحل شوند
این مدرس قرآن تأکید کرد: بنابراین از دولت آینده انتظار می‌رود نهادهای مشکل آفرین که باعث ایجاد موانع و مشکلات سر راه فعالیت‌های قرآنی هستند منحل شوند چرا که نه تنها کمک کننده نبودند بلکه مشکلات را بیشتر کردند.
وی در ادامه خواستار حمایت قاطع و همه جانبه از مؤسسات قرآنی شد که واقعاً فعالیت کرده و در توسعه فرهنگ قرآنی در جامعه می‌کوشند.
لایقی با اشاره به اینکه در طی این هشت سال اخیر به‌صورت جدی حمایتی از مؤسسات قرآنی صورت نگرفته است گفت: از دولت آینده انتظار می‌رود مؤسسات قرآنی را دریابند و حمایت‌ها واقعی باشد. البته باید گفت حمایت‌ها همیشه تزریق پول و اعتبار نیست بلکه می‌تواند زیرساختی، تامین ملک و حتی تجهیز این مراکز باشد.
معاون قرآن و عترت اداره‌کل فرهنگ و ارشاد اسلامی آذربایجان‌شرقی در ادامه از تسهیلاتی صحبت کرد که در سال‌های گذشته در مورد فعالان قرآنی مصوب شده است اما در جهت عملیاتی کردن این مصوبات هیچگونه اقدامی نمی‌شود.
وی بااشاره به برخی از این مصوبات، تصریح کرد: در خصوص حمایت از فعالان قرآنی طرح‌های بسیاری از طرف هیئت وزیران، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، شورای توسعه فرهنگ قرآنی، شورای عالی انقلاب فرهنگی، مجلس شورای اسلامی، شورای توسعه مدیریت و سرمایه انسانی، شورای امور اداری و استخدامی کشور، بنیاد ملی نخبگان، وزارت راه و شهرسازی و… به تصویب رسیده است اما این مصوبات فقط بر روی کاغذ مانده و این مصوبات عملی نمی‌شود.
وی با ذکر برخی از این مصوبات، اظهار کرد: بهره‌مندی حافظان، قاریان و مدرسان قرآنی از مزایای درجات هنری، اعطای مدرک کارشناسی رشته قرآن و حدیث به حافظان کل قرآن، تحصیل قاریان رتبه اول بین‌المللی بدون کنکور، استفاده از تسهیلات بنیاد ملی نخبگان، بیمه فعالان قرآنی، معافیت مالیاتی، اعطای زمین برای ساخت مؤسسات قرآنی، کمک به تأمین مصالح و مشاوره فنی، کمک سرانه آموزشی، کمک ساختمانی و تجهیزات، معاف از مالیات و پرداخت هزینه آب و برق و گاز و… از جمله مصوبات به‌عنوان تسهیلات فعالان قرآنی است که متاسفانه ضمانت اجرایی ندارد.
صدور مجوز مؤسسات قرآنی به استان‌ها واگذار شود
وی موضوع تمرکزگرایی را یکی دیگر از چالش‌های حوزه فعالیت‌های قرآنی ذکر کرد و افزود: در بحث صدور مجوزهای قرآنی مشکلات بسیاری وجود دارد در حالی که متولیان امور قرآنی در تهران ادعای تمرکز زدایی دارند اما در عمل چنین چیزی محقق نمی‌شود. واگذاری صدور مجوزها به استان‌ها یکی از مهم‌ترین مطالبات و درخواست‌های جامعه قرآنی آذربایجان شرقی است.
لایقی در پایان با انتقاد از رویکرد صداو سیما به برنامه‌های قرآنی گفت: زمانی که درخواست می‌شود برای ترویج معارف قرآنی، برنامه‌های قرآن از دیگر شبکه‌ها نیز پخش شود اظهار می‌کنند رسالت شبکه قرآن بر این است بنابراین دیگر نیازی به پخش این برنامه‌ها از سایر شبکه‌ها وجود ندارد در جواب باید گفت شبکه خبر و شبکه ورزش هم با این رسالت مشغول هست بنابراین نباید در سایر شبکه‌ها هم خبر و گزارش ورزشی پخش نشود.
